In de nasleep van de bankencrisis is de wereld van de kredietverstrekkers danig veranderd. De traditionele spelers kregen met strengere regelgeving te maken, lokale kantoren sloten hun deuren en kleinere kredieten werden met de dag minder interessant. Mkb’ers werden daardoor steeds vaker over het hoofd gezien en zochten hun heil elders. Ideale omstandigheden voor organisaties om op in te springen en de markt voor alternatieve financieringen flink uit te breiden.
Zelden is de financieringsmarkt zo onderhevig aan veranderingen geweest als de afgelopen 10 jaar. Met het (dreigende) faillissement van een aantal grote banken en financiële instellingen kwamen ook de misstanden binnen de sector aan het licht. En dus moesten de duimschroeven worden aangedraaid. Met strenger toezicht en aangescherpte wetgeving als gevolg. En ook de banken zelf ondernemen stappen om het geschade vertrouwen te herstellen, door o.a een gedragscode in te stellen. Dat banken het hiermee voor zichzelf lastiger maakten om in de toekomst kredieten te verstrekken, wordt op de koop toe genomen.
Er ontstaat een gat in de markt. Kleine, jonge ondernemingen hebben nog niet voldoende financiële historie opgebouwd om aan een financiering te komen. Zelfs niet wanneer de liquiditeit hier wel ruimte voor biedt. De traditionele kredietverstrekkers zijn uitsluitend nog met grote, rendabeler aanvragen bezig. Een krediet van 10 miljoen kost een bank net zoveel tijd als een van tienduizend. Tijd is immers geld.
Een aantal slimme jongens heeft met behulp van fintech knap op dit vraagstuk ingespeeld. Zij weten het proces dusdanig te versnellen, dat het weer lucratief wordt om het mkb te bedienen. Dankzij hun digitale toepassingen kunnen krediet en solvabiliteit binnen enkele clicks worden gecontroleerd, wordt al het papierwerk digitaal afgehandeld en zijn bezoekjes aan kantoren overbodig. Daarnaast zijn er ook nieuwe vormen voor het verstrekken van krediet bij gekomen. Crowdfunding, crowdlending, factoring, stapelfinancieringen; allerlei varianten die vandaag mogelijk zijn dankzij vernieuwende technieken. Vraag en aanbod komen binnen een fractie van een seconde bij elkaar.
De markt professionaliseren
Een toezichthouder op de alternatieve financieringsmarkt was er tot voor kort nog niet. De Stichting MKB Financiering (SMF) brengt daar
verandering in. “Ons belangrijkste doel is wel het professionaliseren van de markt. We hebben in samenspraak met financiers, ondernemers, financieel adviseurs en andere relevante stakeholders een gedragscode ontwikkeld, waaraan al onze partners moeten voldoen. Daarmee zorgen we voor meer transparantie van de sector en kunnen we garanderen dat men met kwalitatief hoogwaardige financiers te maken heeft. Recent onderzoek naar crowdfunding heeft uitgewezen dat een aantal ondernemers kredieten heeft afgesloten met een veel te hoog risico. Zulke praktijken kunnen met deze gedragscode voorkomen worden. Gaat dit toch nog mis, dan is per 1 juli een officieel klachtenregister bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid) geopend, wat uiteindelijk tot een schadevergoeding kan leiden”, zo vertelt directeur Ronald Kleverlaan.
SMF is opgericht om toegang tot financieringen voor het mkb te vergroten. Dat gebeurt inmiddels op een aantal vlakken. Ten eerste op het gebied van educatie. Kleverlaan: “Het is van belang om meer bekendheid te genereren bij ondernemers over alle verschillende financieringsvormen. Er zijn namelijk ontzettend veel alternatieven naast traditionele, bancaire financieringen. Maar wat zijn de voor- en nadelen van deze vormen en hoe zijn deze eventueel te combineren?” Het doel is om dat zo helder mogelijk over te brengen aan ondernemers.
Daarnaast richt SMF zich op het kennisniveau van financieel adviseurs. “We merkten dat ook daar veel onbekendheid is over alle mogelijke vormen”, aldus Kleverlaan. “Met meer informatie kunnen zij hun adviserende werk beter uitvoeren – dat komt zowel de mkb’er als financiers ten goede.”
Meer dan een miljard aan financieringen
Toch kunnen heel veel alternatieve kredietverstrekkers op de huidige markt kwalitatief nog niet aan de strenge gedragscode voldoen. De verwachting is dat maximaal tien tot vijftien partijen dit voor het einde van het jaar voor elkaar kunnen krijgen. De sector is relatief jong en veel van de spelers op de markt hebben het wiel zelf moeten uitvinden. Toch is er al vijf jaar sprake van echt harde groei en is al meer dan een miljard aan alternatieve financieringen verstrekt. Dat is bijna 10 procent van de totale financieringsmarkt.
De alternatieve financieringen zijn er niet om de bancaire vormen op termijn te gaan vervangen. “Het is vooral een aanvulling”, zegt Kleverlaan. “Bancaire financieringen zullen altijd blijven bestaan. Met deze nieuwe vormen zullen partijen elkaar eerder gaan versterken.” Al zal het zakelijke financieringslandschap er wel anders uit gaan zien. “Negentig procent van de huidige markt wordt gefinancierd door drie grootbanken in Nederland. Dat is op zichzelf eigenlijk al heel onnatuurlijk. In ons omringende landen zie je veel meer diversiteit. Nu hebben we in Nederland met deze nieuwe aanbieders ook keuze náást die banken. Het landschap raakt meer gefragmenteerd en er komt meer ruimte voor specialisatie.”
Kleverlaan legt uit dat nieuwe aanbieders met een nieuw product veel makkelijker en sneller kunnen opereren dan de traditionele banken. Ze kunnen specialiseren en de kwaliteit van hun producten garanderen. Hij geeft een voorbeeld: “Het idee van een leasemaatschappij is niet nieuw. Veel van hun producten worden dan ook via banken geleased. Nu zien we ook een groei in partijen die tweedehands producten leasen. Bij een bank is daar doorgaans geen inhoudelijke kennis voor in huis, terwijl nieuwe spelers zich juist kunnen specialiseren op dit soort segmenten.”
De traditionele kredietverstrekkers zullen dan ook niet wakker liggen. De meeste spelen zelfs al in op de ontwikkelingen van de markt met nieuwe producten en startups. Toch zullen de toenemende invloed van fintech, de talrijke financieringsvormen en verdiepende specialisatie een hoop deuren openen voor mkb’ers die op zoek zijn naar een investering. Ze moeten alleen verder kijken dan een bank.
