Bitcoin en blockchain zijn onlosmakelijk verbonden. Maar de technologie achter de cryptocurrency’s kan nog veel grotere gevolgen hebben voor de samenleving. Cryptohandelaar Madelon Vos en hoogleraar Ethiek en Techniek Jeroen van den Hoven (TU Delft) vertellen over de kansen die blockchain biedt, evenals de vragen die het kan oproepen. “Waar ik in geloof, is het decentrale peer-to-peer betalingsverkeer”, zegt Madelon Vos, ook wel Misss Bitcoin genoemd. Vos is onder andere handelaar in cryptocurrency’s, publiceert daarnaast veel over dit onderwerp en heeft een eigen YouTube videokanaal. Voor haar is het de decentralisatie van blockchaintechnologie wat haar destijds zo aantrok aan Bitcoin, niet de mogelijkheid om snel rijk te worden. “De meeste mensen die snel rijk wilden worden, zijn daar nu wel op terug gekomen. Er zijn veel coins geweest die van alles en nog wat beloofden, maar dit uiteindelijk niet waar konden maken. Maar de technologie die achter Bitcoin zit brengt een meer decentrale toekomst met meer onderling handelen en vertrouwen wel degelijk dichterbij.”
“De meeste mensen die snel rijk wilden worden, zijn daar nu wel op terug gekomen.”
Blockchain en cryptocurrency
De woorden ‘blockchain’ en ‘Bitcoin’ zijn voor velen onlosmakelijk verbonden. Niet zo gek ook, aangezien het de blockchaintechnologie is waardoor Bitcoin zo’n vlucht heeft genomen. Blockchain is in feite een gedecentraliseerd kasboek: het houdt transacties bij en is niet op één plek opgeslagen, maar op meerdere, vaak honderden tegelijkertijd. Iedere transactie vormt een blok en al deze blokken achter elkaar vormen een ketting – vandaar de naam. Ieder blok in deze ketting verwijst naar de vorige met een unieke code, de zogeheten hash: verandert de inhoud, dan verandert de hash ook. Dankzij deze code en dankzij de decentrale opslag kan men niet rommelen met de data. Bovendien is er een vorm van goedkeuring van het netwerk nodig om een blok te wijzigen: alleen door alle blokken tegelijkertijd te hacken zou men de data kunnen wijzigen, iets wat praktisch onmogelijk is. Dit maakt de technologie voor cryptocurrency’s zo aantrekkelijk, zeggen de voorstanders. Het is decentraal, dus er is geen centrale autoriteit als een bank mee gemoeid. Bovendien is het zeer veilig, omdat men de data niet door middel van hacks kan manipuleren.
Disruptor
Jeroen van den Hoven is hoogleraar Techniek en Ethiek aan de TU Delft. Ook hij ziet het decentrale karakter van blockchain als een invloedrijke factor. Men spreekt wel eens over blockchain als een disruptor, een technologie die andere technieken of maatschappelijke sectoren in verregaande mate kan verstoren. Hoewel het volgens Van den Hoven nog te vroeg is om te stellen dat blockchain een revolutie zal zijn als bijvoorbeeld de komst van het internet, ziet hij wel degelijk ‘verstorende’ potentie in blockchain. “De komst van deze technologie kan verregaande consequenties hebben voor hoe we zaken doen, informatie vastleggen en de rest van de samenleving inrichten. Waar men van oudsher moest vertrouwen op centrale instanties, zoals banken, de overheid of het notariaat, kan men de werkzaamheden van deze organen decentraal organiseren met behulp van blockchain. Een toekomst waarin banken en overheden een veel kleinere rol spelen dan ze nu doen, is dan ook niet ondenkbaar. Het is dus een relevante ontwikkeling voor ethische vraagstukken over bijvoorbeeld de verdeling van macht, transparantie en betrouwbaarheid.”
Regulatie
Toch zijn er enkele kanttekeningen te plaatsen bij een dergelijk toekomstbeeld. Allereerst is het nog maar zeer de vraag of de instanties die verstoord worden door de komst van blockchain en cryptocurrency’s – zoals banken of centrale overheden – deze technologie zomaar laten bestaan. “Je ziet dat centrale partijen inmiddels ook zelf bezig zijn met het ontwikkelen van hun eigen blockchain en crypto’s”, zegt Vos. “Dit betekent dus dat zij, er in ieder geval mee experimenteren, en wellicht er ook toekomst in zien. Maar het gaat wel tegen het originele principe van decentralisatie in: nog steeds zijn het banken die het verkeer bepalen en reguleren, terwijl juist het weghalen van deze tussenpersoon een belangrijke drijfveer was van de oorspronkelijke ontwikkelaars in de crypto-industrie.” Daarnaast zijn overheden en instanties zoals financiële waakhonden (CME en CFTC) bezig om de markt te reguleren. Dit is niet per definitie een slechte ontwikkeling, stelt Vos. “Regulatie zorgt ervoor dat er eerlijk gehandeld wordt en dat men weet waar men aan toe is. Het is een belangrijke stap in het volwassen worden van de markt: er bestaan naast cryptocurrency’s tal van andere soorten crypto’s. Eerst moet men definiëren wat voor product het eigenlijk is en vervolgens hoe men het gaat reguleren. Daarna kan de markt bepalen wat de daadwerkelijke toepassingen kunnen zijn en wat voor waarde daaraan gekoppeld is. Wanneer deze laatste fase is bereikt, zal de koers van de meeste cryptocurrencies stabieler zijn en minder gevoelig zijn voor bubbelvorming: dan is immers duidelijk welke toepassingen doorgevoerd kunnen worden en wordt de prijs niet meer bepaald door wat de spreekwoordelijke gek ervoor geeft.”
Toekoms
Hoewel een technologie als blockchain enkele ethische vraagstukken kan oplossen, kan het ook juist bepaalde ethische vragen oproepen. “Privacy is een belangrijk issue”, zegt Van den Hoven. “Als iets eenmaal in een blockchain staat, kun je het er niet meer uithalen: de informatie blijft voor eeuwig bestaan. Tegenwoordig bestaat er bijvoorbeeld iets als het recht om vergeten te worden: mensen hebben het recht om niet meer vindbaar te zijn in de virtuele wereld. Dit kan niet met deze technologie.”
Hoe blockchain en cryptocurrency’s zich gaan ontwikkelen? Het blijft een lastige vraag. “Ik heb natuurlijk geen glazen bol”, zegt Vos. “Maar we zien op de achtergrond wel veel ontwikkelingen die erop duiden dat de markt volwassener wordt en gaat stabiliseren.” Ook Van den Hoven verwacht dat het een grote impact gaat hebben op de samenleving. “Je ziet bij dit soort technologie altijd dezelfde trend: eerst een geweldig grote verwachting, vervolgens enige teleurstelling dat de verwachte verandering uitblijft, om daarna alsnog te zien dat er grote consequenties aan verbonden zijn. Zo ging het ook met het internet, vrijwel niemand verwachtte eerder dat het zo groot zou worden.”
