Om Nederland ook in de toekomst toegankelijk en leefbaar te houden, zijn slimme oplossingen op het gebied van mobiliteit gewenst. Niet alleen voor een betere doorstroming van het verkeer, maar ook om schoner en veiliger te kunnen rijden.
In dat kader wordt ook wel van smart mobility gesproken. Een verzamelnaam die volgens Renate Hemerik, directeur van de Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen (VNA), geen vaste definitie heeft. Volgens haar is het vooral een intelligente manier van reizen, die afhangt van het traject dat iemand aflegt, het tijdstip waarop diegene reist en het doel dat wordt nagestreefd. Daarbij heeft de term vaak met de inzet van nieuwe slimme technologieën te maken, zoals apps of innovatieve platformen.
Carlo van de Weijer, hoofd van de afdeling Smart Mobility aan de Technische Universiteit Eindhoven, ziet het begrip hoofdzakelijk in termen van een menselijke behoefte. Het verlangen naar mobiliteit zit diep en maakt deel uit van onze natuur, legt hij uit. Wie zich niet voort kan bewegen, zal niet gelukkig zijn. Daarbij is het niet meer voor te stellen dat een economie kan blijven voortbestaan zonder hiervoor een goed werkend mobiliteitssysteem te hebben. Smart mobility zal hier een belangrijke bijdrage aan gaan leveren.
Ontwikkelingen smart mobility
Volgens Van de Weijer zijn momenteel een aantal ontwikkelingen te zien als het gaat om slimme mobiliteit. Zo beweegt het nu nog aanbodgedreven openbaar vervoer zich steeds meer in de richting van een vraaggestuurd systeem. Meer concreet houdt dit in dat mensen zich niet meer aan vaststaande tijden hoeven aan te passen, maar zelf de vrijheid hebben om te bepalen wanneer en hoe zij op pad gaan. “Routes en modaliteiten kunnen flexibel worden ingesteld, waardoor het openbaar vervoer meer volgens het principe van Uber zal gaan werken.”
Daarnaast worden auto’s steeds duurzamer, energiezuiniger en goedkoper, vervolgt Van de Weijer. Dit is het gevolg van ontwikkelingen als autonoom rijden, connected rijden, elektrisch rijden en autodeelsystemen. Deze ontwikkeling zal er hoogstwaarschijnlijk niet toe leiden dat iedereen afscheid neemt van een eigen auto, want daar zijn auto’s te goedkoop en te goed voor. Wel is het mogelijk dat dit steeds meer in een ontzorgende private lease-constructie zal gaan. “Zo zou er een verschuiving kunnen plaatsvinden van een tweede of derde auto naar een geleende of gehuurde auto. Dit kan bijvoorbeeld een verhuiswagen zijn als dat nodig is, maar ook een cabrio voor een zonnig weekend.”
‘Vervoer on demand’
Het is een trend waar Hemerik alles vanaf weet. Werkten veel leasemaatschappijen vroeger nog uitsluitend voor bedrijven en hun medewerkers, tegenwoordig lijken ook steeds meer particulieren geïnteresseerd te zijn. Mensen willen ontzorgd worden en zorgeloos over mobiliteit kunnen beschikken, legt ze uit. Dit betekent individueel aangepast vervoer dat altijd on demand geleverd kan worden. Een wens waar de autoleasesector uitermate goed op kan inspelen.
Bovendien willen steeds meer mensen naast de auto ook gebruik kunnen maken van andere vervoersmodaliteiten, vervolgt Hemerik. Dit maakt dat de kennis in de autoleasebranche moet worden verbreed naar multimodaal vervoer. Wellicht dat de sector zich zelfs zo ontwikkelt dat het in de toekomst in staat is om de onrendabele openbaar vervoerslijnen in Nederland te vervangen.
Mobility as a service
En wat betekent dit voor het vervoerssysteem van de toekomst? Als het aan Hemerik ligt, zou deze primair moeten voorzien in virtuele begeleiding door alle mogelijke vervoersmodaliteiten. Concreet houdt dit in dat iemand door de beschikbare technologie wordt geïnformeerd over de best beschikbare route en ontwikkelingen in het verkeer, legt ze uit. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar efficiëntie en comfort, maar ook naar zo een zo laag mogelijke CO2-uitstoot.
Het impliceert bovendien dat alle Nederlandse vervoersmodaliteiten ontschot zouden moeten worden, vervolgt Hemerik. Mensen zouden naadloos gebruik moeten kunnen maken van diverse transportmiddelen, ofwel geïntegreerd multimodaal vervoer. Dit wordt ook wel mobility as a service genoemd. Een van de randvoorwaarden is dat er een platform (of app) komt die de consument kan gebruiken en waar hij of zij aangeeft te willen reizen en goed geïnformeerd zijn keuze kan maken. De reis dient vervolgens georganiseerd te worden, waarna tegen voordelige kosten kan worden afgerekend. Het resultaat is een route die compleet is afgestemd op de behoeften van de reiziger, zijn financiën, comfort en een lage CO2-uitstoot.
Zelfrijdende auto’s
Om tot een dergelijk systeem te komen, is echter nog een lange weg te gaan. De ontwikkeling van de technologie gaat exponentieel snel, maar het is veelal lastig deze in de huidige maatschappij in te bedden, aldus Hemerik. Een voorbeeld betreft de zelfrijdende auto’s die vaak in het nieuws zijn. De techniek is er, maar zolang er nog miljoenen niet-autonome auto’s rijden, zal er heel wat moeten gebeuren om ze te laten integreren.
Daarnaast is nu al gebleken dat zelfrijdende auto’s in een drukke stad als Amsterdam niet goed werken. Het voertuig zal constant signalen met de sensoren opvangen, zoals een tram of voorbijrijdende fietser, waardoor het als het ware stilstaat. “Het is dan ook nog maar de vraag hoe snel dit soort auto’s in de Nederlandse infrastructuur en drukbevolkte gebieden zijn toe te passen.”
Ook Van de Weijer heeft twijfels bij een snelle doorbraak van zelfrijdende voertuigen. Volgens hem zal het autonoom rijden wel al snel kunnen komen als deel-autonoom systeem, ofwel een soort autopilot. “In dit geval kunnen auto’s bijvoorbeeld de vervelende onderdelen van de rit over gaan nemen, waardoor het autorijden comfortabeler en minder vermoeiend wordt. Dit is nu al op de markt voor het rijden in de file.”
Achterloper in Europa
Het belangrijkste onderdeel waar de auto echter de controle over kan nemen, is de situatie waarbij iemand een ongeval kan veroorzaken, vervolgt Van de Weijer. Dit is bijvoorbeeld aan de orde wanneer deze persoon afgeleid is. De technieken worden steeds beter en kunnen leiden naar een bijna ongeval-vrij verkeer. Maar veel van de bestaande apparatuur is nog niet altijd in auto’s geïntegreerd, waarmee Nederland achterloopt op de rest van Europa. Dit is een onbedoeld bijeffect van de stimulering van relatief kleine zuinige auto’s, die minder vaak met dit soort technieken zijn uitgerust. “Meer dan de helft van de ongevallen zou relatief makkelijk voorkomen kunnen worden met de technologie die nu op de planken ligt.”
Bovendien dient ook de wet- en regelgeving aangepast te worden om het toekomstige vervoerssysteem te bewerkstelligen, vult Hemerik aan. Zo zijn er nu nog afzonderlijke busmaatschappijen, autoleasepartijen en OVbedrijven die allemaal zouden moeten samenwerken om een dergelijk platform te laten bestaan. En wanneer informatie aan elkaar geknoopt wordt, komen belangrijke privacyvraagstukken naar boven. Maar mocht het ooit gaan lukken, dan zal er een hele nieuwe wereld voor ons opengaan, aldus de directeur. “Stel maar eens voor, individueel vervoer dat helemaal on demand plaats kan vinden. Hoe mooi zou dat wel niet zijn?”
| Weetjes |
|---|
Bron: Rapport ‘Smart mobility’ |
