Het zijn de maatschappelijke trends die de populaire leiderschapsstijl bepalen, aldus prof. Bob de Wit. De Hoogleraar Strategisch Leiderschap aan Nyenrode Business Universiteit ziet dat de aloude top-down gerichte leider passé is en plaatsmaakt voor een leider die zoekt naar gemeenschappelijke meerwaarde. Ook de keuze voor twee leiders die elkaar aanvullen in competenties en stijlen is niet langer onbesproken.
“Ik houd me vooral bezig met de consequenties voor leiders door strategische ontwikkelingen. Dat is enigszins andersom benaderd dan anderen soms doen. Ik onderscheid daarbij drie thema’s: digitale technologieën, duurzaamheid en de ‘vermenselijking’ van onze samenleving”, aldus De Wit. Met betrekking tot het derde punt, licht hij toe dat we mensen niet langer benaderen als ‘human resources’, maar meer vanuit menselijkheid, die ook wordt meegenomen in de beoordeling van bedrijven en organisaties. Een bedrijf dat bijvoorbeeld ruimte geeft aan mensen met een beperking, roept meer sympathie op dan een bedrijf dat misschien goed georganiseerd is, maar minder de menselijke maat in het oog houdt.
Ecosystemisch
Maar welk leiderschap is met het oog op deze strategische ontwikkeling nodig? “Door het gebrek aan technologie was voorheen de piramide of topdownbenadering de enige manier om een bedrijf onder controle te houden. Nu zie je dat grote bedrijven anders worden ingericht, in plaats van de piramide krijg je een ecosysteem.” Dit ecosystemisch leiderschap vraagt om empathie, communicatie, denken voorbij je eigen belang en zoeken naar gezamenlijke meerwaarde. De verticaal gerichte piramides worden vervangen door een horizontale afstemming, ook met andere bedrijven. Kijkend naar trends als duurzaamheid en vermenselijking, vraagt dat ook om meer ‘menselijke’ leiders, die bijvoorbeeld ruimte geven aan het privéleven van werknemers. De ontwikkeling van digitale technologie ten slotte vraagt om nieuwe businessmodellen, met creativiteit en out of the box kunnen denken. “Veel bedrijven hebben tegenwoordig dan ook niet één, maar twee leiders. Die twee leiders zijn elkaars tegenpolen; de ene is gericht op het verbeteren van de huidige exploitatie, upgraden en technologie inzetten, de andere veel meer op ondernemerschap, intuïtie en de menselijke maat”,
aldus De Wit. Vooral bedrijven die in de overgang zitten naar een nieuw businessmodel, maken gebruik van een systeem met twee leiders. “Zo zie je diverse gevolgen voor leiders als gevolg van maatschappelijke en strategische ontwikkelingen. Dit is ook het verband tussen leiderschap en de strategie die het bedrijf of de organisatie volgt.”
Inspireren
Inspirerend leiderschap dus: duidelijk maken wat de gezamenlijke missie is. “Mensen inspireren om een eigen bijdrage te leveren om zo het gevoel en motivatie van mensen te mobiliseren. Niet vertellen hoe ze het moeten doen, maar met hen delen waar je als leider naartoe wilt en hen motiveren daar hun steentje aan bij te dragen. Werken aan een gezamenlijk doel en er een gezamenlijk avontuur van maken.” Dus: de veranderende maatschappij en strategische trends bepalen het leiderschap en in die transitie kan er ook prima sprake zijn van twee kapiteins op het schip. “Je ziet dan ook dat leiders of bedrijven die werken met een inspirerende visie in plaats van het botweg doelen stellen, en iets verder vooruitkijken, het goed doen.”
