Met de wijzigingen in de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) die per 1 juli 2017 zijn ingetreden, kunnen werkgevers er niet meer omheen: er moet meer aandacht worden besteed aan preventie. Een goed verzuimbeleid is namelijk één, maar wanneer een werkgever uitval door ziekte kan voorkomen, kan daar des te meer rendement uit worden behaald. Positieve psychologie is key, vertellen Ruud Pels en Marc van der Hoek van arbodienst BlijWerkt.
Wat zijn de belangrijkste wijzigingen in de Arbowet?
Pels: “Met de inwerkingtreding van de nieuwe Arbowet moeten werkgevers verplichte zaken als verzuimbegeleiding en preventie voortaan vastleggen in een basiscontract dat wordt afgesloten met de arbodienst of bedrijfsarts.
Dit basiscontract bevat de bestaande verplichtingen, zoals de toetsing van de Risico Inventarisatie en Evaluatie, het Periodiek ArbeidsGeneeskundig Onderzoek (PAGO) en het diagnosticeren en (anoniem) melden van beroepsziekten door de bedrijfsarts. Daarnaast bevat het ook nieuwe verplichtingen, zoals het toelichten van de klachtenprocedure aan werknemers, de mogelijkheid voor hen om een second opinion aan te vragen door een bedrijfsarts, en overleg en nauwe samenwerking met de preventiemedewerker.”
De focus is nog meer op preventie komen te liggen?
Pels: “Dat klopt, en dat is ook nodig in Nederland. De pensioenleeftijd schuift immers steeds verder op waardoor mensen langer moeten doorwerken. De gezondheid gaat er met de jaren niet op vooruit en dat leidt tot een dreigend hoger verzuimpercentage.
Onderzoek heeft bovendien al aangetoond dat psychische klachten op dit moment verzuimoorzaak nummer 1 zijn. Neem een burn-out als voorbeeld: een werknemer die hierdoor wordt getroffen is gemiddeld 242 dagen uit de running. Eén dag verzuim kost een werkgever 250 euro per werknemer.
Dat betekent dat deze enkele werknemer alleen al zo’n 60.000 euro verzuimkosten met zich mee brengt. De verwachting is dat de kosten voor een arbodienst gemiddeld 10 tot 15 procent zullen stijgen. Dat lijkt veel, maar het bedrag dat werkgevers op dit moment aan arbodiensten betalen is nog niet eens 0,2 procent van de loonsom. Die kostenverhoging, waarmee een werkgever zich dus wel verzekert van een goed verzuim- en preventiebeleid, betaalt zich ons inziens uiteindelijk uit. In deze tijd is investeren in preventie belangrijker dan ooit.”
Wat houdt dat eigenlijk in, investeren in preventie?
Van der Hoek: “Het draait allemaal om duurzame inzetbaarheid. In een land waarin het sociaal vangnet de afgelopen jaren behoorlijk is uitgekleed en de werknemer veelal zelf verantwoordelijk is voor diens eigen welzijn en capaciteiten, is niemand erbij gebaat wanneer hij of zij niet in staat is om te werken. Mensen komen al snel in de bijstand terecht. Het is dus zaak om je eigen gestel goed te onderhouden, maar dat betekent niet dat een werkgever hierin geen faciliterende rol heeft.
Vroeger waren de kosten rondom verzuim een probleem van de overheid. Toen kwam Ruud Lubbers in 1990, destijds minister-president, met zijn beroemde uitspraak ‘Nederland is ziek’, waarmee hij doelde op de kleine 900.000 mensen die destijds in de WAO (Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering) waren beland.
Er moest iets worden gedaan aan ziektepreventie, de risico’s werden gekanteld naar de werkgevers, die zich op hun beurt extra gingen verzekeren. Nu zijn we inmiddels dus weer in een periode gekomen waarin de verantwoordelijkheid weliswaar nog steeds bij de werkgever ligt, maar meer gedeeld wordt met de werknemer. Zowel werknemer als werkgever is dus verantwoordelijk.
Er moet een mogelijkheid zijn tot preventief medisch onderzoek, de arbeidsomstandigheden moeten goed zijn en er moet een aangenaam werkklimaat zijn waarin werknemers durven te spreken over hun problemen. Het is niet voor niets dat men wel eens zegt: ‘je krijgt het verzuim dat je verdient’. Alleen al het schenken van voldoende aandacht aan werknemers heeft een productiviteitsverhogende werking.”
Welke rol speelt de Arbowet hierin?
Van der Hoek: “Met name de veranderende rol van de interne preventiemedewerker kan binnen veel organisaties voor een grote professionaliseringsslag zorgen. Een preventiemedewerker is iemand die ondersteunende taken heeft op het gebied van veilig en gezond werken.
De wetswijzigingen van 1 juli 2017 schrijven onder meer voor dat de preventiemedewerker een grotere rol moet gaan spelen in de interne advisering van de werkgever en nauwer betrokken moet worden bij de uitvoering van verbeterpunten. Het gaat hierbij om situaties waarin het niet-individugerichte arbozorg betreft, zoals bij zaken omtrent het arbeidsomstandighedenbeleid, de veiligheid van de werkplek en ergonomische aanpassingen.
Nieuw hierin is dat deze persoon intensiever moet gaan samenwerken met de arbodienst. Zo creëer je dus de verschuiving van een arbodienst die als externe buitenstaander een werkgever adviseert, naar een samenwerking die, door instap van een insider, veel meer intern draagvlak kan creëren.”
Zijn werkgevers al voldoende voorbereid op de wetswijzigingen?
Pels: “Werkgevers zijn verplicht om hun werknemers over een aantal zaken te informeren (wie is hun bedrijfsarts, hoe werkt de klachtenprocedure, hoe is gebruik te maken van het anoniem spreekuur). Om deze reden is het van belang dat zij zelf ook goed op de hoogte zijn.
Wij merken dat de voorlichting vanuit de overheid al flink heeft bijgedragen aan het bewustzijn. Zelf helpen wij hen ook een handje door allerlei voorlichtingsmateriaal te verstrekken dat ze zelf kunnen ombouwen tot hun eigen format. Illustrerend voor de betrokkenheid van veel werkgevers is dat tot nu toe slechts één van onze klanten heeft aangegeven na voorlichting geen gebruik te maken van het nieuwe basiscontract.
Dit is mogelijk dankzij de overgangsregeling, die het hen mogelijk maakt wijzigingen pas een jaar na 1 juli 2017 toe te passen. Veel werkgevers willen dus ‘gewoon’ al direct compliant zijn met de nieuwe wet. Om hen te helpen inzien of ze al voldoen aan de nieuwe Arbowetverplichtingen hebben wij een nieuwe online checklist gemaakt. De checklist bevat 13 vragen en is gratis te gebruiken door alle bedrijven in Nederland.
Als eerste arbodienst in Nederland bieden wij bovendien, naast het normale verzuimpakket, een duurzaam-inzetbaarheidspakket aan. Met dit pakket willen we onze adviezen veel meer aan de preventiekant aanbieden, gericht op vitaliteit van de medewerker. We adviseren werkgevers hoe ze hun verzuim goed kunnen borgen, hoe ze hun risico-inventarisatie en evaluatie zo actueel mogelijk kunnen houden, en hoe ze het beste een plan van aanpak kunnen opstellen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden.
Als een werkgever zich enkel richt op arbeidsconflicten, werkdruk of stress is de kans klein dat de betrokkenheid van de werknemers wordt vergroot. Stuur je echter aan op autonomie, sociale steun of persoonlijke ontwikkeling bereik je veel meer. Positieve psychologie is daarom altijd ons uitgangspunt.”
Doe de online checklist via www.basiscontract.nl. Voor vragen bel 088 1999 100 of stuur een mail naar info@blijwerkt.nl.
