Op 6 februari is het Safer Internet Day, en is het een goed moment om stil te staan bij de manieren waarop je jezelf blootstelt aan de gevaren van internetgebruik. Zo is het bijvoorbeeld al jaren bekend dat je bij een sollicitatie afgerekend kan worden op berichten en foto’s die je op social media hebt gedeeld. Door middel van big data kan er zelfs nog meer gevoelige informatie over je ontdekt worden. Maar hoe zit dat precies?
Traceren van ideologische groepen
Onderzoeker Fredrik Erlandsson van het Zweedse Blekinge Institute of Technology heeft een methode ontwikkeld om te traceren in welke kringen mensen zich begeven. En hiermee worden niet alleen vriendenkringen bedoeld. Door alle beschikbare data van social media samen te voegen is het namelijk mogelijk om mensen in te delen op politieke en religieuze overtuigingen (ideologische groepen). Dit zijn opvattingen die mensen vaak niet aan de grote klok willen hangen.
Met zijn onderzoek heeft Erlandsson dus een effectieve manier gevonden om op grote schaal menselijke interacties in kaart te brengen. Dit deed hij door 280 miljoen openbare berichten te verzamelen van Facebook, waaronder 35 miljard vind-ik-leuks en 5 miljard reacties. Deze data kwam van 700 miljoen gebruikers en is het grootste voorbeeld van dataverzameling op social media voor onderzoeksdoeleinden.
Verschillende toepassingen
Het onderzoek was niet gericht op een specifieke toepassing, maar volgens Erlandsson zijn er meerdere te onderscheiden: “Zoals het opsporen van geradicaliseerde individuen of groeperingen op het gebied van politiek en religie. Of het traceren van de manier waarop vals nieuws verspreid wordt.”
Maar de methode kan ook op verkeerde manieren gebruikt worden. “Een belangrijk aspect van het onderzoek is dat de persoonlijke integriteit van mensen in het geding is als ze veel informatie over zichzelf op social media plaatsen. En dit is voornamelijk het geval bij openbare groepen.”
Lees hier meer over big data en social media
Politiek nieuws
Het belang van dit onderzoek wordt onderstreept door de huidige trend dat social media steeds vaker als bron wordt gebruikt voor politiek nieuws. Deze ontwikkeling zorgt er ook voor dat er meer vragen ontstaan over het waarheidsgehalte van die berichten. Onderzoekers Bert Jan Brands, Todd Graham en Marcel Broersma van de Rijksuniversiteit Groningen onderzochten dit fenomeen op Twitter, en publiceerden de resultaten in hun onderzoeksrapport Social Media Sourcing Practices: How Dutch Newspapers Use Tweets in Political News Coverage.
Ze concludeerden dat hoewel deze ontwikkeling kan betekenen dat kranten meer alternatieve bronnen gaan gebruiken, dit momenteel niet het geval is. De meeste tweets waaraan gerefereerd werd kwamen van politici, en waren vooral bedoeld om hun eigen politieke agenda te ondersteunen.
Toch zijn er ook enkele voorbeelden te noemen van individuen die met slechts één tweet onder de publieke aandacht komen, en daar de negatieve gevolgen van dragen. Zo zijn er in december 2017 bijvoorbeeld nog verschillende mensen bedreigd om hun mening over Zwarte Piet. Nu het steeds makkelijker wordt om data op grote schaal te verzamelen, moeten mensen, bedrijven en organisaties dus voorzichtiger zijn met wat ze op social media plaatsen.
