De digitale revolutie heeft onze wereld ingrijpend veranderd. Of liever: die verandering is nog gaande. Want een ontwikkeling als e-commerce is volop in ontwikkeling en past zich voortdurend aan aan de wens van de klant. Dat heeft consequenties waarop de wereld achter e-commerce ingericht moet worden.
E-commerce
Consumenten kopen meer en meer online: e-commerce groeit enorm snel en dat heeft grote gevolgen voor de inrichting van allerlei vervoersstromen en distributiecentra (dc’s). Tegelijkertijd wordt van deze distributiecentra duurzaamheid verwacht en dat lijkt op gespannen voet te staan met de veranderingen die voortdurend moeten worden doorgevoerd om aan de eis van consument te blijven voldoen.
Duurzaamheid van distributiecentra
Om de duurzaamheid van gebouwen als distributiecentra in het oog te houden, werd in 2008 op initiatief van de markt zelf de Dutch Green Building Council (DGBC) opgezet. Uit Engeland werd het BREEAM-keurmerk overgenomen en vertaald naar de situatie op de Nederlandse markt en de hier geldende wet- en regelgeving. Het keurmerk werd in 2010 gelanceerd en heeft sindsdien een vlucht genomen: het is inmiddels de standaard voor het nieuwbouwen van duurzaam bedrijfsonroerend goed, waaronder gebouwen voor de logistieke sector, zoals distributiecentra. Voor de 98 procent van de gebouwen die al staat, is het keurmerk BREEAM-NL In-Use in het leven geroepen.
Keurmerk
Om het keurmerk te verdienen, wordt niet alleen gekeken naar energiezuinigheid, maar bijvoorbeeld ook naar gezondheid, verkeersstromen op het bedrijfsterrein, ecologie en management. “We meten op negen verschillende onderdelen, met een procentuele weging”, licht woordvoerder Matthijs Timmers van DGBC toe. De categorieën zijn opgedeeld in credits, waarop men punten kan scoren. Die worden vervolgens weer vertaald naar één tot maximaal vijf sterren. Uitgangspunt is het bouwbesluit, de prestaties die daar bovenuit steken worden gewaardeerd.
Onderdeel strategie
Het feit dat de markt zelf om het keurmerk heeft gevraagd, zegt iets over het belang dat aan duurzaamheid van logistiek vastgoed wordt gehangen. Timmers constateert dat het aantal certificeringen groeit en ook dat de grootte van de distributiecentra toeneemt. “Vanaf begin 2015 zijn al 16 logistieke gebouwen gecertificeerd, tegen 2 in 2011. Het heeft met recht een vlucht genomen.” Een duurzaam dc is beter te verhuren en daar valt dus direct een winst te boeken. Bovendien hebben veel ondernemingen duurzaamheid een onderdeel van hun strategie gemaakt. “Ze hebben de ambitie om alle dc’s duurzaam te ontwikkelen.
Meet-en beoordeel instrument ‘BREEAM-NL’
De BREEAM-NL-scores van deze dc’s zijn enorm hoog; zeker op de categorieën ‘afval’ en ‘energie’ wordt hoog gescoord. In de dc’s worden verregaande energiebesparende maatregelen getroffen.” Zeker omdat het vaak om grote hallen gaat, valt hier veel te winnen. Wel geldt dat de DGBC zuiver kijkt naar het gebouw: natuurlijk moet dat zo lang mogelijk meegaan door het gebruik van duurzame materialen, maar ook op de flexibiliteit van het gebouw wordt over het algemeen hoog gescoord. “Daar is veel aandacht voor en dat is logisch, want het zijn roerige marktomstandigheden.”
Efficiënte handling
Roerige marktomstandigheden: het klinkt haast als een understatement als de visie van Walther Ploos van Amstel werkelijkheid wordt. Ploos van Amstel is lector city logistics aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij constateert eveneens dat e-commerce sterk groeit, maar ziet daarnaast de opkomst van nanostores: kleine convenience winkels in binnenstedelijke gebieden, met een oppervlakte die varieert van 5 tot 50 vierkante meter.
De circulaire economie
Ook de circulaire economie speelt een rol, waardoor goederenstromen sneller, frequenter en fijnmaziger worden. “De verpakkingsdichtheid, het aantal orderregels per kubieke meter, neemt de komende tien jaar met een factor vijf tot tien toe. Niet de transport- of opslagkosten bepalen de inrichting van distributienetwerk, maar juist de efficiënte handling”, licht Ploos van Amstel zijn visie toe. Daarnaast gaan volgens hem technologische ontwikkelingen het logistieke landschap veranderen en daarmee de samenwerking tussen logistieke dienstverleners en hun opdrachtgevers.
Technologische ontwikkelingen
Er zijn vier technologische ontwikkelingen in transport en distributie die de bestaande distributienetwerken fundamenteel gaan veranderen, vertelt Ploos van Amstel. Dat zijn Trans-European Transport Networks (TEN-T), autonoom rijdende vrachtwagens die goederen veilig en betrouwbaar over het TEN-T vervoeren en innovaties in de magazijnmechanisering. Het TEN-T-programma bestaat uit tien internationale verkeersverbindingen (kerncorridors), die door de Europese Commissie zijn vastgesteld. Deze verkeersverbindingen, over water, spoor en weg, moeten in 2030 zijn aangelegd en verbeterd. De Europese infrastructuur, met de bijbehorende intelligente transport- en verkeersmanagementsystemen, worden op deze versterkt en tegelijkertijd worden de kosten van transport verlaagd. “Op deze veilige en robuuste multimodale kerncorridors kunnen goederen ongestoord en vooral betrouwbaar hun weg vinden tussen de belangrijk productie- en consumptieregio’s in Europa. Dat is het voorkeursnetwerk van de toekomst”, voorziet hij.
Road trains
We kennen inmiddels auto’s die zichzelf inparkeren. In het verlengde daarvan komen onbemande vrachtwagens steeds dichterbij. En daarmee is de ‘road train’, een handmatig bestuurde leidende vrachtauto met een colonne van voertuigen erachter, technisch inmiddels mogelijk. Deze road trains vragen om grootschalige dc’s waar logistiek dienstverleners vervoerstromen ‘cross chain’ gaan bundelen en met hoge frequentie en hoge betrouwbaarheid leveren aan distributiecentra stroomafwaarts in de keten, dichtbij grote consumptiecentra. Deze distributiecentra moeten strategisch verbonden zijn met de knooppunten in het TEN-T-netwerk.
Robots en digitalisering
De hogere eisen vragen om mechanisering van de handling in dc’s. Er is allerlei nieuwe technologie als pick-robots waarmee de productiviteit in dc’s snel stijgt. Dc’s waar medewerkers tot 1200 orderregels per uur verzamelen bestaan nu al. Tegelijkertijd kunnen de benodigde investeringen alleen worden terugverdiend in dc’s met voldoende schaalgrootte. Distributiecentra met een oppervlakte van 150.000 tot zelfs 300.000 vierkante meter zijn geen uitzondering meer. Komt nog bij dat de digitale vrachtbrief het transport van goederen efficiënter kan maken. Nu al delen transporteurs hun ritdata met wegbeheerders voor verkeersmanagement en het optimaliseren van onderhoud aan infrastructuur. De overheid kan zo zware vrachtwagens wegleiden van kwetsbare wegen of vrachtwagens met giftige vracht bij dichte mist adviseren niet de weg op te gaan. Dit bespaart op wegonderhoud, verhoogt de veiligheid en voorkomt files. Al deze ontwikkelingen leggen druk op de duurzaamheid van distributiecentra en andere logistieke gebouwen. Zaken als locatie, grootte en aansluiting op allerlei netwerken spelen daarbij in de toekomst een steeds grotere rol.
