Sommige grote, beursgenoteerde bedrijven zijn gevestigd in zogenaamde belastingparadijzen. Dit zijn landen met een vrijemarkteconomie en een gunstig belastingstelsel. Naast de voor de hand liggende reden voor deze vestigingsstrategie wordt er ook beweerd dat het de aandeelwaarde verhoogt. Maar is dit wel zo? Volgens onderzoekers van onder andere de University of Arkansas blijken veel bedrijven praktijken te ondernemen die leidinggevenden ten goede komen maar aandeelhouders benadelen.
Doel van belastingparadijzen
“Veel grote bedrijven zijn officieel gevestigd in een belastingparadijs, maar hebben hun daadwerkelijke hoofdkantoor in een ander land”, zegt Christina Lewellen. Ze is universitair docent boekhouding aan de North Carolina State University. “Er wordt al lange tijd gedacht dat deze vestigingsstrategie de deuren opent voor diefstal van het bespaarde geld – dat anders naar belastinginstanties zou gaan – door hooggeplaatsten binnen de organisatie.”
Plaatselijke wet- en regelgeving
“We ontdekten dat een andere belangrijke factor de plaatselijke wet- en regelgeving is van het land waar het bedrijf is gevestigd”, stelt Lewellen. “We hebben met name bewijs gevonden dat leidinggevenden van bedrijven in belastingparadijzen meer geneigd zijn om belastingbesparingen door te sluizen wanneer de plaatselijke wet- en regelgeving mild is.” Dit is bijvoorbeeld het geval in landen als China, waar weinig regels zijn om aandeelhouders te beschermen.
Invloed van governance
Om het probleem van belastingontwijking te onderzoeken, werd data van meer dan 14.000 beursgenoteerde bedrijven geëvalueerd. Deze dataset omvatte informatie over 1127 bedrijven die in belastingparadijzen gevestigd zijn, waarvan er 874 officieel gevestigd waren in een land met milde wet- en regelgeving, oftewel zwakke governance.
Belastingontwijking
Een belangrijke bevinding was dat deze bedrijven gemiddeld 83 procent minder aan hun aandeelhouders betaalden. Dit was in vergelijking met bedrijven uit landen met vergelijkbare governance en niveaus van belastingontwijking. Zeer opmerkelijk aangezien belastingontwijking vaak leidt tot een stijging in geldstromen, wat vervolgens gepaard gaat met hogere dividenduitkeringen.
Deze uitkomst is volgens Jewellen het tegenovergestelde van wat men zou verwachten. “Deze bedrijven zouden meer geld moeten hebben aangezien ze minder belasting betalen, maar de aandeelhouders zien daar niets van terug. We ontdekten daarentegen dat bedrijven in beter gereguleerde belastingparadijzen wel hun belastingbesparingen verdeelden over de aandeelhouders.”
Bedrijfsprestaties
De onderzoekers ontdekten daarnaast dat bedrijven in belastingparadijzen met zwakke governance weinig voordelen ervaren van de belastingbesparingen op het gebied van winst. Deze bedrijven presteerden gemiddeld 53 procent minder dan andere bedrijven in landen met vergelijkbare governance én niveaus van belastingontwijking.
Lewellen: “Dit vertelt ons dat bedrijven in belastingparadijzen met zwakke governance hun belastingbesparingen niet verstandig of helemaal niet hebben geïnvesteerd.” Terwijl de bedrijven in beter gereguleerde belastingparadijzen geen winstdaling vertoonden: hun prestaties waren vergelijkbaar met die van concurrenten.
Implicaties voor aandeelhouders
“Een belangrijke les die we hieruit kunnen trekken is dat de bedrijfsvestiging in een belastingparadijs voordelig kan zijn voor aandeelhouders. Maar dit is veel minder het geval wanneer het om een land gaat dat weinig doet om de rechten van aandeelhouders te beschermen.”
De bevindingen uit de studie zijn online gepubliceerd in Contemporary Accounting Research.
