Op 2 februari is het World Wetlands Day en wordt er wereldwijd stilgestaan bij het belang van drasland voor de mens en de natuur. Deze unieke en zeer kwetsbare ecosystemen zijn het leefgebied van verschillende bedreigde diersoorten en planten. Tegelijkertijd is water natuurlijk ook een primaire levensbehoefte van de mens, en zijn waterrijke gebieden essentieel voor de agrarische sector.
Belang van drasland
Onderzoekers van de University of Minnesota hebben onderzocht wat het belang is van drasland voor de agrarische sector. Naast het voor de hand liggende – de aanwezigheid van water in de omgeving – hebben drasland ook positieve effecten op de irrigatie en de kwaliteit van drinkwater. Maar welke positieve effecten zijn dit precies?
Het heeft allemaal te maken met nitraatvervuiling van de bodem. Uit het onderzoek blijkt dat drasland buitengewoon effectief is in het verminderen van schadelijk nitraat in grond- en oppervlaktewater. Dit schijnt zelfs vijf keer efficiënter te zijn dan de huidige methoden om de nitraatconcentratie in stand te houden. De resultaten van het onderzoek zijn recentelijk gepubliceerd in Nature Geoscience.
Nitraatvervuiling in landbouwgebieden
Nitraat speelt een belangrijke rol bij de stikstofopname van planten uit de bodem en bevordert de groei van gewassen. Om deze reden wordt de stof dan ook verwerkt in kunstmest. Maar als nitraat zich ophoopt kunnen bacteriën het omzetten in het giftige nitriet, en hoge concentraties zijn schadelijk voor ecosystemen en de gezondheid van de mens.
In landbouwgebieden zoals het Midwesten van de VS, maar ook in grondwaterwinpunten in Oost- en Zuid-Nederland, is er veel sprake van nitraatvervuiling. Het overtollige nitraat uit de mest besmet namelijk de gewassen en het grond- en oppervlaktewater als het niet correct wordt afgevoerd.
Nitraatvervuiling is een wereldwijd probleem en in 2017 moest Martijn van Dam, ex-staatssecretaris van Economische Zaken, de Tweede Kamer nog uitleggen welke acties hij zou ondernemen om het Nederlandse water schoner te krijgen. Er is dus ook veel onderzoek naar gedaan, maar helaas zijn er nog weinig effectieve strategieën uitgekomen om nitraatvervuiling te bestrijden.
Effectieve nitraatreductie
Om tot een effectieve strategie te komen hebben de onderzoekers vier jaar lang monsters verzameld uit meer dan 200 waterwegen. Deze waterwegen behoren tot het stroomgebied van de Minnesota River. De data die ze verzamelden vergeleken ze met informatie over landbouw in de omgeving. Zo konden ze het effect van draslanden op de nitraatconcentratie van het stroomgebied bepalen.
Lees hier meer over waterrijke gebieden in Nederland
Belangrijkste bevindingen
- Wanneer er veel stroming in het water is door bijvoorbeeld harde wind, is drasland vijf keer zo efficiënt in nitraatreductie als de huidige methoden die op land worden uitgevoerd.
- De samenstelling van plas-drasgebieden in de buurt van een waterbron is een belangrijke voorspeller van de effectiviteit van nitraatreductie. Wanneer ze bijvoorbeeld helemaal aansluiten met het afvoergebied zijn ze drie keer effectiever dan wanneer ze er slechts voor de helft aan grenzen.
- Nitraatreductie door middel van kleine en tijdelijke plas-drasgebieden zoals vijvers en beekjes, is het hoogst bij een sterke windstroming en een aansluiting met oppervlaktewater.
Perspectieven van experts
“We kennen waarde toe aan dingen die we kunnen meten. Dus dit is een belangrijke stap in het besef dat het verdwijnen van drasland ook betekent dat we de voordelige neveneffecten verliezen,” zegt promovendus Amy Hansen, een van de hoofdonderzoekers van de universiteit.
“Ons werk laat zien dat het herstellen van drasland een van de meest effectieve strategieën voor het verbeteren van de waterkwaliteit is,” stelt collega-onderzoeker Jacques Finlay. “En dit is vooral belangrijk als we kijken naar klimaatverandering en de wereldwijd groeiende vraag naar voedsel.”
