De ontwikkelingen op het gebied van automatisering en Artificial Intelligence roepen veel angst op voor de toekomstige werkgelegenheid, en deze angst is niet ongegrond. Maar hoewel er banen gaan verdwijnen, zal er ook nieuw werk ontstaan. Onderzoeksbureau McKinsey heeft op basis van observeerbare trends een schatting gemaakt van de werkgelegenheid in 2030.
Stijgende inkomens en consumptie in opkomende economieën
McKinsey heeft eerder geschat dat de wereldwijde consumptie kan groeien tot 23 triljoen tussen 2015 en 2030, en het merendeel hiervan door opkomende economieën komt. De toetreding van nieuwe landen tot de globale markt heeft logischerwijs ook een wereldwijde invloed. Landen die naar deze opkomende economieën exporteren plukken bijvoorbeeld de vruchten van hun succes.
Wereldwijd zullen er volgens McKinsey 250 tot 280 miljoen nieuwe banen worden gecreëerd dankzij de wisselwerking tussen stijgende inkomens en hogere consumptie. En dan komen er nog 50 tot 85 miljoen banen bij door hogere uitgaven op het gebied van gezondheid en onderwijs.
Vergrijzende bevolkingsgroepen
In 2030 zullen er ten minste 300 miljoen meer 65-plussers zijn dan in 2014 en naarmate mensen ouder worden, verandert ook hun uitgavepatroon. Er gaat onder deze bevolkingsgroep bijvoorbeeld meer geld naar gezondheidszorg en andere persoonlijke diensten.
Dit vergroot de vraag naar beroepen zoals artsen en verpleegkundigen aanzienlijk, en hetzelfde geldt natuurlijk voor huishoudelijke hulpen. Deze groeiende vraag naar gezondheidsberoepen heeft een groot aandeel in de eerder beschreven 50 tot 85 miljoen extra banen.
Ontwikkeling van technologie
De beroepen in het ontwikkelen en inzetten van nieuwe technologieën zullen ook groeien in aantal, schat McKinsey. De wereldwijde uitgaven aan technologie zullen tussen 2015 en 2030 met meer dan 50 procent toenemen, en ongeveer de helft belandt in de IT.
Hoewel het aantal werknemers in dit vakgebied klein is vergeleken met de gezondheidszorg en de bouw, kunnen er toch 20 tot 50 miljoen nieuwe banen bijkomen. En doordat dit vaak goedbetaalde banen zijn, kan het ook resulteren in een positieve wisselwerking tussen inkomen en consumptie.
Investeringen in infrastructuur
In het verleden werd er in veel landen, waaronder Nederland, te weinig geïnvesteerd in infrastructuur. Maar met het oog op de wereldwijde exponentiële bevolkingsgroei zal dit in de toekomst waarschijnlijk veranderen. De groeiende vraag naar levensvoorzieningen zal naar schatting 80 tot 200 miljoen banen opleveren. Dit zijn onder andere architecten, ingenieurs, elektriciens en bouwvakkers.
Lees hier meer over de Nederlandse infrastructuur
Investeringen in duurzaamheid
Door de snelgroeiende wereldbevolking en schadelijke klimaatveranderingen wordt duurzaamheid steeds belangrijker. Het is dus niet vreemd dat er nu al meer wordt geïnvesteerd in groene stroom, zoals zonne- en windenergie. Vooralsnog zijn deze vormen van duurzame energie niet rendabel op grote schaal, maar daar zal in de toekomst verandering in komen.
Investeren in groene stroom, efficiëntere technologieën en het aanpakken van klimaatveranderingen, kunnen dan voor nieuwe banen zorgen in verschillende vakgebieden. Denk hierbij aan de bouw, productie en installatie van zonnepanelen en windmolens. Volgens McKinsey kan het aantal extra banen oplopen tot 20 miljoen in 2030.
Commercialiseren van onbetaald werk
De laatste trend die McKinsey bekeken heeft, is de verschuiving van onbetaald werk naar de commerciële markt. Dit fenomeen is al wijdverspreid in geavanceerde economieën, en wordt bevorderd door de groeiende arbeidsparticipatie van vrouwen wereldwijd. Naar schatting kan dit tussen 50 en 90 miljoen nieuwe banen opleveren in werkzaamheden zoals kinderopvang, voorschoolse educatie, schoonmaken, koken en tuinieren.
Grootste banengroei
Volgens het onderzoek zullen de volgende beroepen de grootste banengroei doormaken:
- Zorgaanbieders en -professionals
- Ingenieurs, wetenschappers en analisten
- Technologiespecialisten zoals IT-professionals
- Managers en leidinggevenden wiens werk niet vervangen kan worden door machines
- Professionele onderwijzers en opvoeders van de jonge bevolking in opkomende economieën
- Artiesten en entertainers, naar wie meer wordt gevraagd dankzij stijgende inkomens en de hogere vraag naar recreatie
- Werknemers in de bouw, vooral wanneer er daadwerkelijk meer geïnvesteerd wordt in gebouwen en infrastructuur
- Fysiek werk dat servicegericht en onvoorspelbaar is, zoals thuiszorg en installatietechniek
Lees hier meer over het onderzoek naar de arbeidsmarkt in 2030
Verschuivingen op de arbeidsmarkt
De veranderingen in werkgelegenheid die we de komende jaren zullen zien, geven aan dat het voor veel mensen raadzaam is om tijdig van beroep te wisselen. McKinsey verwacht namelijk dat de verschuivingen op de arbeidsmarkt enorm zullen zijn. Ze trekken daarbij de vergelijking met de massale leegloop uit de Amerikaanse en Europese landbouw in het begin van de 20e eeuw.
Naar schatting zullen 400 tot 800 miljoen werknemers rond 2030 vervangen worden door automatisering. Maar het leren van nieuwe beroepen en vaardigheden kan een goede manier zijn om werkzekerheid te garanderen. Dit gaat ongeveer om 75 tot 375 miljoen mensen.
In China zullen de meeste werknemers van beroep moeten veranderen, namelijk 100 miljoen als de ontwikkelingen op het gebied van AI snel gaan. En dit vertaalt zich door naar ongeveer 12 procent van de Chinese werknemers in 2030. Hoewel dit aantal groot lijkt, is het klein vergeleken met de Chinese werknemers die de landbouw moesten verlaten in de afgelopen 25 jaar.
Voor andere geavanceerde economieën zoals de Verenigde Staten en Duitsland geldt dat een derde van de werknemers van beroep moet veranderen. En in Japan is dat ongeveer de helft. In Nederland heeft Deloitte al in 2014 de impact van automatisering op de arbeidsmarkt onderzocht. Ze kwamen toen tot de “conservatieve inschatting” dat er 2 tot 3 miljoen banen op de tocht staan. Nu AI steeds dichterbij komt, zal er ook meer duidelijkheid komen over de ware impact van automatisering op de werkgelegenheid.
