Rijkswaterstaat en het CBS brengen met het vernieuwde onderzoek ‘Onderweg in Nederland’ in kaart hoe inwoners van Nederland zich verplaatsen. Hoe ver reizen zij dagelijks? Welk vervoermiddel gebruiken ze daarvoor? En waar gaan ze naar toe? Het CBS heeft dit onderzoek in een intensief samenwerkingstraject met opdrachtgever Rijkswaterstaat en het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid vernieuwd: voor betere cijfers, tegen lagere kosten en lagere lasten.
Onderweg in Nederland
Op 22 november 2017 ondertekenden Herma de Wilde (ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) en Marleen Verbruggen (CBS) een nieuw contract waarin staat dat het CBS het Onderzoek ‘Onderweg in Nederland’ de komende vier jaar gaat uitvoeren voor het ministerie. ‘Onderweg in Nederland’ is het vervolg op het Onderzoek ‘Verplaatsingen in Nederland’ dat van 2010 tot en met 2017 door het CBS is uitgevoerd.
Nederlandse mobiliteit
Voor dit onderzoek houdt een selectie van inwoners in Nederland bij hoe ze zich gedurende een dag verplaatsen: naar het werk, om boodschappen te doen, maar ook bijvoorbeeld om de hond uit te laten. Op deze manier worden elk jaar gegevens van ongeveer 45.000 respondenten verzameld. Rijkswaterstaat en het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (allebei onderdeel van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) gebruiken die gegevens onder meer om te bekijken hoe zwaar het wegennet belast wordt en hoe de mobiliteit van mensen zich in de loop van de tijd ontwikkelt. Martine Mol, projectleider bij het CBS: ‘Zo helpt het onderzoek Nederland bereikbaar te houden.’ De data worden ook door andere organisaties gebruikt, bijvoorbeeld door universiteiten voor eigen onderzoeken of door provincies en gemeentes als basis voor het beleid op het gebied van verkeer en vervoer.
Lees hier meer over mobiliteit
Vragenlijst verbeterd
In de nieuwe vragenlijst vullen respondenten in welke locaties zij hebben bezocht. En bij elke locatie krijgen zij een aantal vragen. Tot nu toe moesten respondenten al hun verplaatsingen chronologisch opgeven. Mol: ‘Het blijkt dat respondenten bij de nieuwe manier van vragen minder vaak verplaatsingen vergeten. De lay-out is verbeterd en mede dankzij de inzet van GoogleMaps voeren respondenten de antwoorden ook gemakkelijker in. Het CBS gebruikt nu ook gegevens uit registers over bijvoorbeeld het bezit van voertuigen of een rijbewijs. Daardoor zijn de vragenlijsten korter en prettiger in te vullen en leveren zij kwalitatief betere cijfers op.’
Digitale dataverzameling
Ook de manier waarop het CBS de data verzamelt, is veranderd. Vanaf volgend jaar worden de vragenlijsten alleen nog via internet afgenomen. Remko Smit, adviseur bij Rijkswaterstaat: ‘Wij baseren onze modellen voor het verkeer in Nederland onder andere op de waarnemingen van het CBS. ‘Onderweg in Nederland’ is een groot kostbaar onderzoek. Door de opzet te veranderen, kunnen we de kosten van het verzamelen en verwerken van de data omlaag brengen. Dat is nodig om het onderzoek ook op lange termijn te kunnen blijven uitvoeren.’
Geslaagde samenwerking
Vanaf 1 januari 2018 worden de cijfers op de nieuwe manier verzameld. De eerste resultaten worden in 2019 gepubliceerd. Rijkswaterstaat en het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid waren vanaf het begin bij het verandertraject, dat ruim twee jaar duurde, betrokken. Jan van der Waard, werkzaam bij het kennisinstituut, vormt samen met Martine Mol en Remko Smit het kernteam voor de vernieuwing: ‘We adviseren het CBS bij het onderzoek, omdat we goed weten wat we nodig hebben om het beleid in de komende jaren te ondersteunen. Het verbetertraject moest leiden tot een vermindering van de kosten met behoud van kwaliteit. Dat is in goede onderlinge samenwerking gelukt. Daarom hebben we in het nieuwe contract opgenomen dat we blijven vernieuwen!’
Bron: CBS
