‘Platformeconomie’ is een ware trendterm. De bekendere online deelplatformen, voor onder meer auto’s en huizen, maakten dit begrip tot een heuse utopie. Zij zijn de voorlopers van de deeleconomie en nieuwe netwerksamenleving. En dat belooft wat. Hoe groot is de deeleconomie in Nederland, welke voor- en welke nadelen brengt deze vorm van vraag en aanbod met zich mee, en wat brengt de toekomst?
Platformen bieden transparantie in vaak ondoorzichtige markten, ontsluiten ongebruikte capaciteit tegen vaak lagere prijzen, en garanderen kwaliteit met beoordelingssystemen. Daarnaast bieden ze gelegenheid om op een eenvoudige manier geld bij te verdienen. Waar deze nieuwe aandrijvers van de economie plotseling vandaan komen? Vanuit de exponentiële groei van technologie en het feit dat we steeds meer gewend zijn aan het uitvoeren van online transacties, zegt Martijn Arets, internationaal expert op het gebied van schaalbare online platformen. “Tegenwoordig loopt iedereen met een supercomputer op zak. Vraag en aanbod zijn binnen handbereik. Diensten waarmee men zijn auto, huis of kookkunsten deelt, zijn dan ook helemaal niet nieuw.” De platformen verlaagden slechts de drempel voor de consument.
Voor- en nadelen
De platformeconomie biedt de consument gemak en zekerheid, legt Arets uit “Met drie tikken op je telefoon staat er een auto voor je neus, de rating van je chauffeur is inzichtelijk en afrekenen gebeurt automatisch.” Maar de platformeconomie brengt ook nadelen met zich mee, stelt de internationaal expert. Door de intrinsieke eigenschap van de digitale wereld is er vaak maar één dominant platform binnen een sector dat exponentieel snel groeit. Dat kan leiden tot een ongewenste machtssituatie. Een tweede nadeel houdt volgens Arets verband met dataverzameling. Grote bedrijven in de online sector bezitten steeds meer data, waarmee zij gedrag kunnen sturen en keuzes voor de consument maken. In samenhang met een pionierspositie kan dat gevaarlijk zijn.
Ook voor mensen die voor deze platformen werken, de zogenaamde crowdworkers, zijn er voor- en nadelen, zegt dr. Steven Dhondt, gastprofessor aan de Universiteit Leuven. Positief is dat ze niet meer afhankelijk hoeven te zijn van een arbeidsbureau of intermediair. Aan de andere kant concurreren zij niet langer lokaal, maar globaal of zelfs wereldwijd. Dat kan resulteren in te lage lonen.
Het aantal crowdworkers in Nederland is beperkt, vertelt Dhondt. “Doordat de pers er zoveel over schrijft, vergissen we ons in de daadwerkelijke grootte van deze groep.” De professor stelt dat slechts 3 procent van alle Nederlanders eens per week werk via een online platform vindt. Dat is vaak geen vervanging van echt werk, maar eerder een bijverdienste.
Toekomst
In de toekomst verwacht Dhondt geen forse toename van het aantal crowdworkers en gemaakte uren. Groei voorziet hij wel in het aantal bedrijven dat diensten in de platformeconomie aanbiedt, vaak in combinatie met fysieke aanwezigheid. Arets voorziet die groei vooral in lokale platformen. Dat is nu ook volop in Amerika gaande. Hier ontstaan diverse platformcoöperaties die lokaal voor de eigen gemeenschap aan de slag gaan. “Het online vinden van een schoonmaakster, oppas of zelfs professionele services en educatie wordt in de toekomst steeds eenvoudiger.”
| Wist je dat |
|---|
Bron: TNO, 2016 |
