“Het onderwijs van vandaag leidt jongeren op voor banen die nog niet bestaan. Dat is al lastig zat. Bij het onderwijs van de toekomst is niet alleen de uitkomst een open einde, de weg ernaartoe is ook onbekend. Cynici zouden zeggen: koffiedikkijken voor gevorderden.
Toch is het ontzettend nuttig om die weg te verkennen – en hartstikke leuk bovendien. Dat je de toekomst niet kent, wil nog niet zeggen dat je je er niet op kunt – of moet – voorbereiden. Dat geldt zeker voor een sector als het onderwijs, dat bij uitstek gericht is op de toekomst.
Een glazen bol laat vaak tal van technische foefjes en futuristische concepten zien die het onderwijs stuk voor stuk beter en leuker maken. Maar dat kan niet het hele verhaal zijn. De uitdaging is al die goede ideeën in te passen in een maatschappelijke omgeving.
Van het grote onbekende weten we één ding zeker: ook in de toekomst speelt het onderwijs zich af in een samenleving. Ook dan hebben we te maken met leerlingen met verschillende achtergronden. Dus ook dan moeten we werken aan gelijke kansen. Een andere zekerheid is dat de leerling en de student altijd centraal blijven staan. Wat voor systeem er in de toekomst ook zal zijn, het is er voor de leerling of student. Net zoals technologische ontwikkelingen niet op zichzelf staan, maar dienstbaar moeten zijn aan het onderwijs. Neem bijvoorbeeld een simulator voor de zeevaart. Dat is prachtige technologie, maar uiteindelijk gaat het erom dat de mbo-student op maat wordt bediend en er beter van wordt.
Je kunt nadenken over de toekomst van het onderwijs afdoen als koffiedikkijken; ik zie het liever als een boeiende reis waar je je fantasie op los kunt laten, zonder de maatschappelijke opdracht die het onderwijs met zich meebrengt daarbij uit het oog te verliezen.”
Gastbijdrage van Jet Bussemaker, demissionair minister van OCW in de special ‘Onderwijs van de toekomst’.
