Wanneer men spreekt over software legacy zullen veel mensen oude computers uit de jaren tachtig voor zich zien. Dit is echter een eenzijdig en incompleet beeld, aangezien alles wat vandaag geschreven wordt, morgen al legacy is. “Maar dit hoeft niet erg te zijn, want ook legacy kan zeer nuttig zijn. Neem bijvoorbeeld de A16 of de Van Brienenoordbrug; beiden zijn oud en daarmee legacy, maar nog zeer nuttig”, vertelt Ad Kroft, programmamanager van het initiatief de ‘Legacy Coalitie’ vanuit het programma Dutch Digital Delta. Het is daarom niet zozeer een kwestie van het willen voorkomen van software legacy, maar meer van hoe ermee om te gaan.
Oud is niet altijd slecht
Legacy software is dus niet per definitie slecht, legt Kroft uit. Sommige organisaties maken al tientallen jaren gebruik van bepaalde systemen, en als deze het goed blijven doen, is er geen noodzaak om deze te vervangen. Als voorbeeld noemt hij de software waarmee het UWV elk jaar miljoenen aan uitkeringen uitbetaalt. René Corbijn, adviseur beleid en public affairs bij Nederland ICT, vult aan: “Een ander bekend voorbeeld over legacy is de Amerikaanse NASA, dat tot 2010 met behulp van verouderde systemen uit 1970 in de spaceshuttle vloog. Dit systeem deed het al heel lang goed en was erg veilig. Het zou jaren aan testen duren voor het volgende systeem net zo veilig zou zijn.”
Robuust maar inflexibel
Legacy software kenmerkt zich vaak door dit robuuste karakter. Het functioneert vaak als systeem erg goed voor het doel waar het voor ontworpen is. Echter is het nadeel hiervan dat het flexibiliteit mist en vaak niet goed met andere systemen kan samenwerken of communiceren. Hierdoor hebben organisaties veelal te maken met losstaande documenten en IT-systemen, waardoor zij óf hun IT-infrastructuur moeten vernieuwen, óf koppelsystemen moeten bouwen om de functionaliteit van de verouderde systemen niet te verliezen.
Dit kan de complexiteit van de IT-systemen danig vergroten, en daarmee een negatief effect hebben op de bedrijfsvoering, aldus Kroft. Daarnaast kan het (te lang) vasthouden aan systemen als nadeel met zich meebrengen dat de versie die een organisatie in huis heeft niet meer ‘geserviced’ wordt. Corbijn: “Het bedrijf kan dan op een gegeven moment belangrijke functionaliteit in zijn verouderde systeem kwijtraken omdat deze niet meer geüpdatet wordt. Daarnaast kunnen er cybersecuritygevaren ontstaan.”
Gebrek aan kennis en onkunde
Een ander probleem dat zich kan voordoen met legacy software is dat de IT-professionals die werkten bij de organisatie toen deze software werd ontwikkeld of aangeschaft, met pensioen zijn gegaan. En met hen kan dan de kennis en kunde met betrekking tot deze systemen verdwijnen. “Zo kan de documentatie over wat een systeem doet, hoe het gebouwd is en wat men moet doen wanneer het gewijzigd moet worden incompleet zijn of helemaal missen,” vertelt Kroft. Dit gebrek aan kennis kan grote gevolgen voor de organisatie hebben wanneer het op deze legacy software steunt. Sommige organisaties leiden daarom instromende IT-experts juist op in de klassieke IT-talen, zoals COBOL (Common Business Oriented Language) uit de jaren zestig. Daarmee kan deels worden voorkomen dat legacy software een onneembaar obstakel wordt.
Omgaan met Software legacy
Wanneer een organisatie werkt met legacy software moet het volgens Kroft eerst nagaan of het om bedrijfskritische IT-systemen gaat. Het bedrijf moet met de doelstellingen van het bedrijf in het achterhoofd kijken welke systemen echt belangrijk zijn voor de verbetering en de groei van de dienstverlening of productie. Dan komen vragen aan de orde als: blijft men het systeem gebruiken, bouwt men eromheen of wordt het systeem herbouwd? Wanneer dit laatste het geval is, moet het bedrijf het wel direct goed aanpakken, benadrukt Corbijn. Vernieuwen kost geld, en organisaties hebben hier veelal een beperkt budget voor. “Sommige onderzoeken geven aan dat ongeveer driekwart van het budget gaat op aan het onderhoud van legacy softwaresystemen, en slechts 25 procent wordt besteed aan vernieuwing.” Daarnaast kan iets herbouwen risicovol zijn, zeker als het gaat om die bedrijfskrititische systemen; als het dan misgaat, breng je het hele bedrijf in gevaar. Dan kiezen organisaties er toch sneller voor om het systeem draaiende te houden en het stapje voor stapje te vernieuwen. Bedrijven die gebruikmaken van de cloud verschuiven de verantwoordelijkheid van vernieuwen naar de cloudaanbieder, vertelt Corbijn. Deze aanbieder zorgt ervoor dat diens klanten altijd de meest geüpdatet software hebben. Het bedrijf betaalt voor software als een dienst in plaats van dat men eenmalig een product afneemt.
Vooraan willen lopen
Legacy software wordt dus pas echt een obstakel wanneer het de bedrijfsvoering, de veiligheid of deom kosten in de weg gaat zitten, licht Kroft toe. Neem bijvoorbeeld een telecomaanbieder; op de afdeling vaste telefonie heeft men wellicht een heel ander beeld van een klant dan op de mobiele telefonie- of internetafdeling. Pas wanneer het bedrijf de informatie van deze drie afdelingen kan combineren en analyseren, kan het de klant goed targetten met persoonlijke aanbiedingen. Kan dit niet? Dan loopt het bedrijf mogelijke winst mis omdat andere bedrijven dit wel kunnen bieden doordat zij investeren in de vernieuwing van hun systemen. Corbijn voegt toe: “Je wordt als bedrijf gestraft vanuit het perspectief van vraag en aanbod. Klanten die bijvoorbeeld denken ‘met deze bank kan ik niet alles online doen’, zoeken een andere bank die dat wel aan hun eisen voldoet.” Je moet daarom volgens hem altijd de ambitie hebben om vooraan te lopen en met wensen van je (potentiële) klanten mee te bewegen, en waar mogelijk je systemen vernieuwen, want, zo stelt hij, vanuit bedrijfscontinuïteit is moderner bijna altijd beter.
‘Lol hebben van onze erfenis’
Omdat alles wat vandaag geschreven wordt morgen al legacy is, moeten bedrijven niet zomaar hun legacy software ‘weggooien’, benadrukt Kroft. Wanneer het systeem in de weg zit van de bedrijfsstrategie, dan moet het bedrijf er iets aan doen. Zo niet, dan is het niet altijd nodig om te moderniseren. Wel is het van belang dat er goede documentatie wordt bijgehouden over de werking van de systemen en het bijbehorende onderhoud. “Het draait allemaal om het managen van het verouderen. Als we dat goed doen, hebben we nog lang lol van onze erfenis.” Dit wordt beaamd door Corbijn, die aangeeft dat zo lang de legacy software functioneert en de taken goed uitvoert die het bedrijf wil uitvoeren, legacy geen probleem hoeft te zijn.
