Steeds meer bedrijven zien het nut en de noodzaak van circulair ondernemen in, maar nog maar weinig bedrijven durven de stap daadwerkelijk te zetten. Zonde, want circulair ondernemen is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je winst- en verliesrekening.

Wat zijn de voordelen van circulair ondernemen?

De lineaire manier waarop de meeste bedrijven al tientallen jaren produceren is achterhaald. We jagen onze grondstoffen, onze natuurlijke hulpbronnen er razendsnel doorheen en vervuilen daarbij het milieu ook nog eens flink. Niet gek dus dat ideeën over de circulaire economie, waarin afval zoveel mogelijk wordt gereduceerd en er zoveel mogelijk duurzame hulpbronnen worden ingezet, steeds meer voet aan de grond beginnen te krijgen. De ontwikkeling wordt kracht bijgezet door een onderzoek van adviesbureau McKinsey: dat toonde aan dat er door meer circulair te ondernemen wereldwijd 1000 miljard euro kan worden bespaard op materialen.

Minder grondstoffen, lagere kosten

Circulair ondernemen is dus niet alleen goed voor de wereld, maar ook voor de winst- en verliesrekening. Dat bevestigt ook Herman Wijffels, hoogleraar Duurzaamheid en Maatschappelijke Verandering bij de Universiteit Utrecht. “Je gebruikt minder grondstoffen, dus je kosten gaan omlaag. Het is niet voor niets dat de Nederlandse tapijtindustrie bijna alleen maar tapijten van gerecycled materiaal maakt. En dat Philips er hard aan werkt om al hun medische apparatuur te recyclen.”

Welke bedrijven zijn vooral geschikt voor circulair ondernemen?

“Neem de textielindustrie. Zo’n dertig procent van de nieuwe kleding gaat de shredder in”, zegt Saskia Pepping van MVO Nederland. “Tot voor kort werd het restant weggegooid, maar nu zien steeds meer bedrijven in dat dat afval ook als grondstof voor de volgende collectie kan dienen.” Maar ook in de dienstensector kun je circulair ondernemen. Wijffels: “Bijna alle bedrijven hebben een kantoor: hoe ga je daar met je energie om? Waar bestel je je voedsel? En wat doe je met je afval?” Het antwoord op die laatste vraag is een essentiële stap naar duurzaam ondernemen. Welk afval produceer je, en voor wie zou dat van waarde kunnen zijn?

Samenwerking in de logistieke keten

Daarnaast is samenwerking in je logistieke keten noodzakelijk: je zal misschien eerst wel wat kosten moeten maken om je grondstoffen te kunnen hergebruiken. Hoe verdeel je die kosten? En uiteindelijk de opbrengsten? Ook met je concurrenten kun je in overleg treden. ”In onze MVO-netwerken denken we samen met bedrijven na over nieuwe verdienmodellen. Bedrijven delen hun ambities en bundelen krachten waar nodig om gezamenlijk volgende stappen te zetten”, zegt Pepping. En ook andere samenwerkingen zijn denkbaar. Er zijn industrieterreinen waar het ene bedrijf zijn overschot aan warmte beschikbaar stelt aan andere bedrijven. En waar slim logistiek is nagedacht over de aan- en afvoer van producten. Containers komen zo vol binnen voor het ene bedrijf, en vertrekken met producten van een ander bedrijf ook weer vol.

Nieuwe verdienmodellen

Daarnaast kunnen er nieuwe verdienmodellen ontstaan, waarbij bedrijven producten bijvoorbeeld niet meer verkopen maar verleasen. Zo blijven ze eigenaar van het product en kunnen ze ze later weer makkelijker hergebruiken. “Circulair ondernemerschap kan betekenen dat je je organisatie anders moet inrichten en dat je cashflow verandert”, zegt Wijffels. “Maar erin meegaan is noodzakelijk: grondstoffen worden duurder en schaarser. Als je je proces circulair maakt, ben je minder kwetsbaar voor die ontwikkeling en blijf je een stabiele organisatie.”