Het is bijna twee jaar geleden dat het klimaatakkoord in Parijs door 174 landen werd ondertekend. Hierin spraken zij af de temperatuur op aarde niet verder te laten oplopen dan 1,5 graad ten opzichte van het pre-industriële tijdperk. Een streven dat vraagt om een forse reductie van de CO2-uitstoot.
Snelheid is daarbij geboden, aldus Marjan Minnesma, directeur van Urgenda, de organisatie voor innovatie en duurzaamheid. Volgens haar zou de wereld in 2030 op zero emissie moeten zitten, ofwel 100 procent duurzame energie, om het doel van het verdrag te behalen. Dit lijkt een lastige taak, maar is wel degelijk haalbaar.
“Wanneer de overheid net zo veel geld in de industrieën zou steken als in de banken tijdens de bankencrisis, hebben wij binnen vijftien jaar gegarandeerd een duurzame energievoorziening”
Negen molens en panelen
Grofweg zijn er vier zaken die moeten gebeuren om op korte termijn te verduurzamen, vervolgt Minnesma. Ten eerste zouden alle huizen energieneutraal moeten worden, wat inhoudt dat het gas verdwijnt en bijvoorbeeld een warmtepomp en zonnepanelen hiervoor in de plaats komen. Daarnaast dient mobiliteit grotendeels elektrisch te worden, de kassen zouden met aardwarmte verwarmd moeten worden in plaats van met aardgas en ten slotte moeten industrieën meer gebruikmaken van warmtepompen en waterstof. “Wanneer de overheid net zo veel geld in de industrieën zou steken als in de banken tijdens de bankencrisis, hebben wij binnen vijftien jaar gegarandeerd een duurzame energievoorziening.”
Voor precieze cijfers heeft Minnesma gebruikgemaakt van het energietransitiemodel. Hieruit kwam naar voren dat er in totaal 3500 windmolens op het land nodig zijn, 4750 op zee en 1,5 keer de grootte van Texel aan zonnepanelen. Hoewel deze aantallen aanzienlijk lijken, komt het slechts neer op gemiddeld negen molens per gemeente en negen panelen per persoon. Dit is ruim voldoende om al het bovenstaande te realiseren en zero emissie te behalen.
Urgent probleem
Toch lijkt een duurzame energievoorziening in Nederland nog steeds niet van de grond te komen. Het land staat zelfs op de een-na-laatste plaats in Europa qua vooruitgang, met slechts 13 procent minder broeikasgassen en 3 procent meer duurzame energie in vergelijking met het jaar 1990. Een kwalijke zaak, die deels van doen heeft met foute aannames, aldus Minnesma. Zo wordt vaak gedacht dat duurzaamheid per definitie duurder is dan oude vormen van energie, terwijl er eigenlijk veel mee bespaard zou kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan kolencentrales waar veel warmte verloren gaat in vergelijking met windmolens die bijna alles omzetten in elektriciteit. Of elektrische auto’s die nauwelijks naar de garage hoeven, omdat er veel minder stuk aan kan gaan. “Duurzaamheid is niet met een trui en wortel in een hoekje zitten. Het is enkel een investering, maar die is zeker de moeite waard.”
Daarnaast weten veel mensen niet hoe urgent het probleem eigenlijk is, vervolgt Minnesma. Ze realiseren zich niet dat als er nu geen verandering komt, een opwarming van 3 graden niet meer te vermijden is. Niet alleen zullen de Noord- en Zuidpool en dieren verdwijnen, ook worden de 200 miljoen inwoners van de sub-Sahara gedwongen om naar het noorden te verhuizen door grote droogte. “De aarde wordt één grote chaos en het is immoreel om onze kinderen hier dan maar mee op te zadelen. Ook zij verdienen een fijne toekomst.”
“Duurzaamheid is niet met een trui en wortel in een hoekje zitten”
Fossielvrij reizen
Een kwestie waar ook jongeren zelf zich steeds bewuster van lijken te worden. Zo bedachten Friese studenten de zogenoemde ‘Elfwegentocht’, een project waarbij heel de provincie de eerste twee weken van juli fossielvrij zal reizen. Het initiatief vormt een onderdeel van Leeuwarden-Fryslân als culturele hoofdstad van Europa. Een goede manier om te laten zien wat er allemaal al mogelijk is als het gaat om mobiliteit, aldus Bouwe de Boer, energiecoördinator bij de gemeente Leeuwarden. De toekomst wordt als het ware tien jaar naar voren gehaald, en de creativiteit hieromheen is groot. Steden, dorpen, scholen en bedrijven slaan de handen ineen en bedenken allerlei nieuwe ideeën. Zo komen er nieuwe tankstations met blauwe diesel, partijen die elektrische auto’s verhuren en rijden er fossielvrije bussen en treinen. Samen met segways, ligfietsen, elektrische boten en lifters zullen zij het straatbeeld gaan bepalen.
Met de Elwegentocht hoopt de provincie de rest van Nederland wakker te schudden en te laten zien dat fossielvrij reizen helemaal niet ingewikkeld hoeft te zijn, aldus De Boer. Daarbij bestaat de kans dat wanneer mensen twee weken lang hun gedragingen veranderen een groot gedeelte zal blijven hangen. “Het wordt echt hét gesprek van de dag.”
CO2-reductie
Ook Minnesma, die nauw betrokken is bij het programma, is enthousiast. Naast twee weken fossielvrij reizen zal elke dag op een schone manier vanuit een provincie naar Friesland worden gereisd. Bijvoorbeeld met de fiets vanuit Drenthe of met elektrische bootjes vanuit Overijssel. Alles wordt uit de kast gehaald om een positief gevoel te creëren en anderen te inspireren, met hopelijk meer laadpunten en elektrische auto’s tot gevolg. Ook zouden we mensen willen stimuleren om vaker te wandelen of fietsen.
Daarbij geeft de jeugd een duidelijke boodschap af aan de oudere generatie, legt ze uit. “Zij staan open voor een duurzame toekomst en laten zien dat veranderingen nu al mogelijk zijn, dus wat houdt ons nog tegen? Wachten is geen optie meer.”
“Alles wordt uit de kast gehaald om een positief gevoel te creëren en anderen te inspireren”
